1. Programın ortaya koyduğu temel yaklaşım nedir?
Programın amacı öğrencileri, “içinde yaşadığı toplumun yarınını daha yaşanabilir hale getirmeye çalışan, yaşadığı çevreyi geliştirmeye çalışan ve bu amaçla gözlem yapan, inceleyen, sorgulayan, sorunların farkına varan, çözümler üreten, yaratıcı ve hayal gücü gelişmiş, estetik kaygılar taşıyan, düşüncelerini kurgulayarak ifade edebilen, girişimci, değişim ve gelişime açık, sorumluluk bilinci gelişmiş, kendine güvenen” bireyler olarak topluma kazandırmaktır.
2. Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programını diğer derslerin öğretim programlarından ayıran hangi özellikleridir?
Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programında temel bir konu öğretimi yoktur. Öğretim belirlenen odak noktalarına yönelik etkinliklerle yapılacaktır. Yazılı sınav yapılmayacaktır. Konu sınırlaması yapılmayacak, bireysel etkinlikler öğrencilerin kendi istek ve merakları doğrultusunda yapılacaktır. Programda yaratıcı düşünceleri uyaran etkinliklere, bilim insanlarının biyografilerine, tasarım ve buluş hikâyelerine yer verilmiştir.
3. Programın yapısı nasıl?
Program ”Düzen”, “Kurgu” ve “Yapım” olmak üzere üç kuşaktan oluşmaktadır. Kuşaklar her yıl tekrarlanmaktadır. Kuşaklar içinde her yıla özgü odak noktaları belirlenmiştir. Bu odak noktalarında belirlenen kazanımlara yönelik grup ve bireysel etkinliklere yer verilmiştir. Her kuşak içinde sarmal bir yapı vardır.
4. Programda hangi sınırlılıklar var, öğrencileri nelerle sınırlayacağız?
Program öğrencilerin sınırsız düşünme becerilerinin geliştirilmesi felsefesinden yola çıktığından öğrenciler problemlere çözüm bulma yeteneklerinin geliştirilmesi noktasında sınırlanmayacaklardır.
İkinci kuşakta sınır olmayacak ancak ilk kuşakta çoğalabilen birimler, üçüncü kuşakta ise yapılabilirlik ve maliyet sınırlılıkları oluşturacak.
5. Bu derse hangi öğretmenler girecek?
Talim ve Terbiye Kurulunun 14.07.2005 tarih ve 192 sayılı kararı gereği, Teknoloji ve Tasarım dersini, İş Eğitimi branşına atanmış olan öğretmenler yürütür. Ancak 119 sayılı yönetmelikte yapılan değişiklikle atama branşı bu ders olan öğretmenlerin ve bu alana öğretmen yetiştiren okullara bu yıl kaydolan öğrencilerin hakları korunmakla birlikte dersin öğretmen kaynakları yeniden belirlenmiştir.
6. Yıllık öğretim planlaması nasıl olacak?
Teknoloji ve tasarım dersi yıllık planı zümre öğretmenleri tarafından öğrencilerin öğrenme düzeyleri ve çevresel faktörler dikkate alınarak yapılır. Kuşakların sıralaması değiştirilmez. Öğrencilerin tasarımlarını gerçekleştirmeleri için yeterli süre verilir. Kuşaklar için azami süreler öğretim yılı başında belirlenir. Düzen ve kurgu kuşağı etkinlikleri 1. dönem, yapım kuşağı etkinlikleri ise 2 dönemde gerçekleştirilir. Ayrıca kuşak içinde öğrencilerin bireysel etkinliklerini gerçekleştirmede kaydedecekleri aşamaların süreleri de planlanır. Öğrencilerin çalışmaları bu planlama doğrultusunda takip edilir.
7. Öğrenciler yıl içinde kaç tane bireysel etkinlik yapacaklardır?
Öğrenciler kuşaklarda yer alan her odak noktası için az bir bireysel etkinlik gerçekleştireceklerdir. Yeterli sürenin kaldığı durumlarda öğrenciler, daha fazla tasarım etkinliği yapmaları için teşvik edilir.
8. Kuşak kavramı nedir? (Birbirini takip eden konuları mı gösteriyor?)
Hayır, birbirini takip eden konuları göstermiyor ayrı (fakat ilişkili) öğrenme alanlarını gösteriyor.
Kuşaklar birbiriyle ilişkili odak noktaları ile beceri, kavram ve değerlerin bir bütün olarak görülebildiği, öğrenmeyi organize eden yapıdır. Bu yapı örneğin; bir bütünü tamamlayan ve üç farklı renkten oluşan gökkuşağına benzetilebilir.
9. Düzen kuşağında neler öğretilecek?
Benzer malzemelerden yola çıkarak farklı düzenlerin ortaya çıkabileceğini görerek olaylara farklı bakış ve çözüm önerileri geliştirme, düşünmeyi öğrenme, olayları değerlendirme becerileri geliştirirken; mekân, yüzey, birim, tekrar, ritim, düzen, uyum, bütünlük, estetik, topluluk kavramlarını, gözlem, arama, sorgulama, deneme metotlarını öğrenirler.
10. Düzen kuşağında neden yalnız 6. sınıfın ilk etkinliği ayrıntılı verilmiş?
Kavram yanılgıları olmaması, kavram kargaşaları yaşanmaması amacıyla, görsel tasarımla ilgili temel ve konuya özel bilgiler gerektirdiğinden yalnızca bu etkinlik ayrıntılı olarak verilmiştir.
11. Öğrencilere, birinci kuşağın etkinlikleri için malzeme seçiminde nelere dikkat etmeleri önerilecek?
Birinci kuşakta öğrenciler sağlık, güvenlik vb. problemlere yol açmayacak şekilde pipet, makara rulosu, çeşitli su kapları, çeşitli reklâm broşürleri vb. artık malzemeleri, tehlikeli olmayacak kesme ve yapıştırma araçlarını kullanmaları önerilecek.
12. Düzen kuşağında bir birim oluşturup, tekrarlamalarla bütüne ulaşmaları istenen öğrenciler tekrarlayan bir birim oluşturmazlarsa ne yapacaklar?
Neredeyse sınırsız sayıda olan tekrarlanabilir birimlerden birine ulaşıncaya kadar denemeye devam edecekler.
13. Kurgu kuşağında neler öğretilecek?
Öğrenciler hayatlarında merak ve hayal ettikleri, değiştirmeyi, geliştirmeyi, kolaylaştırmayı düşündüklerini ifade ederler. Bunların çözümüne yönelik fikirleri ortaya çıkaran grup çalışması yaparlar. Ortaya çıkardıkları fikirleri kurgularlar. Düşündüklerini kâğıt üzerine aktararak başkaları ile paylaşırken eleştirilere açık olurlar. Anlaşılabilir çizim yapma becerileri gelişir. Düşüncelerin yasal koruma altına alınmasının, öneminin farkına varırlar.
14. Yapım kuşağında neler öğretilecek?
Öğrenciler yapım kuşağında, gözlem yaparak sorunları belirlemeyi, araştırmayı, planlamayı, sorunlara çözüm getirmeyi, bir ürünü tasarım sürecini uygulayarak yapmayı, geliştirmeyi, tanıtmayı, ürünün pazarlanabilirliğini artırmayı ( inovasyon) öğrenecekler.
15. Yapım kuşağında proje hangi aşamalardan geçecek?
Yapım kuşağındaki projelerin gerçekleştirilmesinde tasarım süreci takip edilecek. Program, yapım kuşağı için, sorunların araştırılmasıyla başlayan bir süreç öneriyor. Bir sorun belirlenip incelendikten sonra çözüm önerileri yapılır ve biri seçilir. Bu aşamada çözümün tüm özellikleri listelenerek “taslak tasarım önerisinin özellikleri “ listelenir ve öğrenci tasarımı için araştırma yapmaya başlar. Araştırma sonucunda tasarımının yapısını belirleyen öğrenci uygulayacağı yöntemleri de belirler.
Daha sonra tasarımının taslak resmini çizip yapımı planlar ve tasarımını gerçekleştirir. Bundan sonra tasarımın “taslak tasarım önerisinin özellikleri “ne göre değerlendirilmesi, geliştirilmesi ve gerekiyorsa inovasyon yapılması adımları gelir. Tüm aşamalar ise tasarım günlüğüne aktarılır.
16. Program içindeki ana başlıklar neleri anlatıyor?
Program: Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programını,
Sınıf: Dersin okutulacağı 7 veya 8. sınıfı,
Kuşak: Birbiriyle ilişkili odak noktalarının, beceri, kavram ve değerlerin bir bütün olarak görülebildiği özgün yapıları,
Odak noktası: Bir kuşak içinde o etkinlikte özellikle vurgulanacak konuyu,
Kazanım: Etkinlikler sayesinde öğrencide görülmesi beklenen bilgi, beceri ve tutumları,
Etkinlik: Kuşak içinde bireysel veya grup olarak uygulanacak bir faaliyeti,
Açıklama: Etkinliğin uygulanmasında nelere dikkat edileceğini ifade eder.
17. “Odak noktası” kavramı nedir?
Aynı kuşağın farklı sınıflarda sınıf seviyelerine göre değişiklik ve aşamalılık gösteren ilgili kavram ve becerilerin bir arada verildiği anlamlı bütünlerdir.
18. Odak noktalarının sınıf ve kuşaklara göre dağılımı nasıl?
7. sınıf düzen kuşağında “Birimden Bütüne”, kurgu kuşağında “Düşüncelerimizdeki Değişim ve Gelişim”, yapım kuşağında “Üretiyoruz”
8. sınıf düzen kuşağında “Bütünde Farklılık Oluşturalım”, kurgu kuşağında “Düşüncelerimizi Koruyalım”, yapım kuşağında “Üretelim Tanıtalım”
19. İki saatlik dersi birer saat olarak haftanın farklı günlerine bölebilir miyiz?
Hayır, haftada bir gün ardışık ikişer saat olarak işlenmesi gerekir.
20. Hangi ders kitabı okutulacak?
Bu ders için ders kitabı hazırlanmayacaktır. Öğrencileri kopyacılık ve ezberciliğe teşvik etmemek için örnek projelerden ve hazır çizimlerden yararlanılması da tavsiye edilmemektedir. Bununla birlikte öğrencinin, araştırmak, bilgi edinmek, projenin yapım sürecinde destek almak amacıyla farklı kaynakları araştırıp incelemesi beklenmektedir.
Teknoloji ve tasarım dersi için herhangi bir ders kitabı, kaynak kitap vb. kullanılmayacaktır. Özelikle öğrencilerin tasarım etkinlikleri için önceden kurgulanmış örnek projelerin yer aldığı kaynak kitapların kullanılması ve öğrencilerin bu projeleri hiçbir sorgulama yapmadan gerçekleştirilmesi öğretim programının beklentilerini karşılamayacaktır. Öğrencilerin birikimi, araştırmaları ve hayal güçleri sonucu ortaya çıkan projeler uygulanacak. Uygulama sürecini ise grup etkinliklerinde öğrenecekler. Öğretmenlere öğretim programının uygulanmasında yardımcı olmak için kılavuz hazırlanacaktır.
21. Sınıflar gruplara ayrılacak mı?
Sınıflar, Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı’nın hedeflenen amaçlara ulaşması için bu derste gruplara ayrılır. Bu ders için öğrenci sayısı 25′ten fazla olan sınıflar sayıca 20 kişiyi geçmeyen eşit gruplara ayrılır. Her gruptan bir alan öğretmeni sorumlu olur ve yılsonuna kadar dönüşüm yapılmaz. Gruplarda eş zamanlı olarak aynı öğretim programı yürütülür. Her grup öğretimini bağımsız mekânlarda yürütür. İşlikler dönüşümlü olarak kullanılır. Kız ve erkek öğrenciler gruplara dengeli olarak dağıtılır. Gruplardaki öğrencilerin sayısal dağılımı, birbirine eşit veya denk olur.
22. Kuşaklar içinde yer alan etkinlikler nasıl ve nerede gerçekleştirilecek?
Her kuşağın bireysel etkinliklerine geçmeden önce, sınıf içi grup etkinlikleri, programın öngördüğü şekilde yapılacaktır.
Düzen kuşağındaki bireysel etkinlikler sınıf içinde yapılacaktır. Öğrencilerin tasarımlarını evde yapmasına izin verilmeyecektir. Kurgu kuşağındaki bireysel etkinliklerde yapılan çalışmalar sınıfça paylaşılacak ve ürünler teknoloji ve tasarım panosunda sergilenecektir.
Yapım kuşağında öğrencilere tasarım sürecindeki aşamaları gerçekleştirmede rehberlik yapılır. Tasarımlarını gerçekleştirmede işlikteki imkânlardan müşterek yararlanılır. Tasarımının yapımında öngördüğü özel işlemler için çevrenin imkânlarından faydalanabilir.
Öğrenciler bireysel etkinliklerinde yaşadıkları süreci tasarım günlüklerine kaydederler. Günlükler haftalık olarak takip edilir.
23. Tasarım günlüğü nedir?
Öğrencilerin etkinliklerini gerçekleştirmede yaşadıkları süreci yazdıkları, defter, dosya vb. içerikli eşyadır. Öğrenciler haftalık olarak yaptıkları çalışmaları, düşüncelerini, duygularını kısaca ifade ederler. Ayrıca ulaştıkları kaynaklardan elde ettikleri verileri buraya kaydedebilirler veya fotoğraflarını yansıtabilirler. Öğrenciler günlüklerini okul dışında da doldurabilirler. Tasarım günlüğü öğrencilerin etkinlik süreçlerinin değerlendirilmesinde ve gözlemlenmesinde önemli ipucu verir ayrıca tasarımının ortaya çıkmasındaki hikâyeyi yansıtır.
24. Öğrenciler, tasarımlarını gerçekleştirirken gerekli bilgilere nasıl ulaşacak?
İnternet, okul kütüphanesi, TÜBİTAK, Türk Patent, KOSGEB, ders kitapları, diğer derslerin öğretmenleri, ilgili meslek uzmanları ve velilerin yardımıyla ulaşacaklar.
Bu dersin öğretim programında öğretmenden beklentiler açıklanmıştır. Öğretmen bireysel etkinliklerde öğrencilere bilgilere ulaşmada rehberlik edecektir. Öğrenci ihtiyaç duyduğu bilgiyi öğretmenlerinin rehberliğinde kendisi inşa edecektir. Bu amaçla öğrenciler; internet, TÜBİTAK yayınları, TPE, KOSGEP, iş yeri gezileri, diğer zümre öğretmenleri, ilgili meslek uzmanları ve öğretmenlerinin vereceği bilgi kaynaklarından yararlanacaktır.
25. Beyin fırtınası nedir, özellikleri nelerdir?
Katılımcıların bir konuyla ilgili her türlü düşüncelerini ifade etmesi ve bunların not alınmasıdır. Dikkat edilecek nokta fikirlerin katılımcılar tarafından serbestçe ifade edilmesi ve katılımcıların birbirlerini eleştirmemesi gerektiğidir.
26. İnovasyon nedir?
Farklı, değişik, yeni fikirler geliştirmek ve bunları uygulamaktır. Üretimi yapılan bir ürünü yenileştirip geliştirerek pazarlanabilir hale getirmektir.
27. Grup etkinlikleri ne amaçla yapılıyor?
Grup etkinlikleri her kuşağın başında grup çalışmasına alıştırma, uygulanacak kuşağın özelliklerini tanıtma ve daha sonra yapılacak bireysel etkinliklerde kolaylık sağlamak için yapılan etkinliklerdir.
28. Teknoloji şenliği ne zaman yapılacak?
Teknoloji şenliği yılsonunda zümre öğretmenlerince belirlenen bir tarihte yapılacak, öğrenciler seçtikleri birer ürünleriyle katılacaklar. Bu etkinliğe öğrencilerin, velilerin, okul yakın çevresinin ve okul yönetiminin katkıda bulunması sağlanmalıdır.
29. Kısa etkinlikler (Yaratıcılığı tetikleyen etkinlikler, bilim adamlarının biyografisi ve tasarım ve buluş hikayeleri) ne zaman uygulanacak?
Ders başlarında yaklaşık 10 dakika, “yaratıcı düşünceyi uyaran teknikler” , “bilim adamlarının biyografileri” ve “buluş ve tasarım hikâyeleri”ne ayrılarak öğrencilerin derse ısınmaları veya yeni düşüncelere ulaşmaları sağlanarak, bir noktada takılmaları engellenecek.
Program ekinde yer alan bu bilgiler dersin ve öğrencilerin durumu dikkate alınarak ders içinde istenilen bir zaman diliminde öğrencilerle paylaşılacaktır. Amaç öğrencilerin öz güvenlerini arttırmak, ben de yapabilirim duygusunu tetiklemektir. Ayrıca çözüme yönelik düşüncelerin gelmediği durumlarda bu kısa süreli etkinlikler yapılır. Bu bilgilerin öğrenimiyle ilgili öğrencilerin bir sorumluluğu yoktur.
30. Öğretmenin yapacağı işler nelerdir?
+ Değişik materyallere yönlendirir.
+ Bu materyallerin özelliklerini kullanılış şekillerini, güvenlik kurallarını anlatır.
+ Etkinliklerin sürelerini zümre ile birlikte planlar.
+ Velilerle toplantı düzenler.
+ Velilere, dersi ve beklenen katkıları anlatan bir mektup yazar.
+ Teknoloji şenliğini koordine eder.
+ Her hafta tasarım günlüklerini inceler, işaretler.
+ Ürün dosyalarının hazırlanmasına rehberlik eder.
+ Yıllık plan hazırlar.
31. Öğretmenin göstermesi beklenen davranışlar nelerdir?
+ Olumlu, kıymet veren
+ Soruları dinleyen, soru sorma fırsatı veren
+ Öğrencilere bilgilendirici geri bildirimler sağlayan
+ Farklı çözümleri destekleyen
+ Öğrenme, tartışma, sergileme, ortamlarını hazırlayan, yönlendiren
32. Öğretmenin yapmaması gereken davranışlar nelerdir?
+ Öğrencileri kıyaslamaz.
+ Etkinlikleri kendi başlatmaz (öğrenciye başlatır).
+ Etkinlikleri yalnız birkaç öğrenciyle yürütmez.
+ Değerlendirmede tek bir araca bağlı kalmaz.
+ Atık, sağlıklı ve güvenli olmayan malzemeleri kullandırmaz.
+ Çalışmaları işlikle sınırlandırmaz.
+ Öğrencilerden her etkinlikte aynı başarıyı beklemez.
+ Olumsuz eleştiride bulunmaz.
+ Olumsuz eleştiri yapılmasına fırsat vermez
33. Velilerin göstermesi beklenen davranışlar?
+ Öğrencinin ortaya koyduğu düşüncelere olumlu yaklaşmalı.
+ Öğrenciyi kısıtlayıcı tutum ve ifadelerden kaçınmalı.
+ Öğrenciye gözlem/inceleme/araştırma/görüşme etkinliklerini gerçekleştirmede yardımcı olmalı.
+ Öğrenci yerine fikir üretmemeli, ürünü gerçekleştirme işini üstlenmemeli, iş okulda yapılmalı.
+ Teknoloji şenliği organizasyonuna ulaşım/ maddi destek/ düzenlemeye ve izlemeye katılma yoluyla destek olmalı.
34. Teknoloji ve tasarım dersinin değerlendirilmesi nasıl olacak?
Teknoloji ve Tasarım Dersi’nde öğrenci başarısını belirlemek üzere “öğrenci ürün dosyası ve gözlem formları” kullanılır. Her kuşak için hazırlanan öğrenci ürün dosyaları, “dereceli puanlama anahtarı” ile puana dönüştürülür. Öğrencinin ürün dosyalarından alacağı puanlar ile sınıf içi etkinliklerdeki performansını yansıtan puanlar “öğretmen not çizelgesi”ne işlenir.
Bu çizelge yardımı ile aritmetik ortalamaya dönüştürülen puan, nota çevrilerek öğrenci başarısı belirlenir. Öğrencinin sınıf içi etkinliklerdeki performansını puana dönüştürmek amacı ile “gözlem formları” kullanılabilir. Bir dönem için öğrencinin sınıf içi etkinliklerdeki performansını yansıtan en az bir puan verilir.
35. Engelli öğrenciler nasıl değerlendirilecek?
Değerlendirme hem süreç hem ürün tabanlı yapıldığından yapabildikleri çalışmalar ile değerlendirilecekler: Sözlü veya yazılı anlatımlar, çizimler, araştırmalar vb. değerlendirilirken öğrencilerin durumları dikkate alınacak.
36. Yazılı sınav olacak mı?
Hayır, yazılı veya sözlü sınav yapılmayacak, yapılacak görüşmeler, gözlemler, sözlü sunumlar ve gözlenen performans (somut ürün) değerlendirme amacıyla kullanılacak.
37. Öğrenci ürün dosyası nedir?
Öğrenciler her kuşak için bir dosya hazırlar. Öğrenci kuşak içinde birden fazla bireysel etkinlik gerçekleştirmişse değerlendirmek üzere en iyi etkinliğini kendisi belirler. Dosyanın içine bu etkinlik için düzenlediği tasarım günlüklerini, tasarımı için kullandığı ve günlüğüne kaydedemediği diğer kanıtlarını, öz değerlendirme formları ve ürünü koyar.
38. Değerlendirmede hangi araçlar kullanılacak, neler dikkate alınacak?
Değerlendirmede hem süreç hem de ürün değerlendirilecek bu amaçla kullanılacak araçlar ve kullanım yerleri şu şekildedir:
Gözlem: Alınan cevapların, katılımın, yerine getirilen görevlerin gözlenmesi olup, serbest değerlendirilebilir veya gözlem formu kullanılabilir.
Görüşme: Öğrenciyle yapılan görüşmeler olup geliştirme veya değerlendirme amacıyla kullanılabilir.
Sözlü sunum: Yapılan sunumlar, dereceli puanlama anahtarı, öz değerlendirme formu ve akran değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilmelidir.
Gözlenebilen performans (somut bir ürün):Bu amaçla öğrencinin hazırladığı ürün dosyası değerlendirilir.
Ürün dosyası içeriği, öz değerlendirme formu, akran değerlendirme formu ve dereceli puanlama anahtarı kullanılarak değerlendirilebilir.
39. Yapılan değerlendirmeler, yıl sonlarında nasıl nota çevrilecek?
İlk dönem notunu belirlerken; “Düzen kuşağı”na ait somut bir ürünün değerlendirmesi bir not olarak, “Kurgu kuşağı”na ait somut bir ürünün değerlendirmesi bir not olarak, “Gözlem, görüşme ve sözlü sunumlar”a ait değerlendirme bir veya daha fazla performans notu olarak kullanılacaktır.
İkinci dönem notunu belirlerken; “Yapım kuşağı”na ait somut bir ürünün değerlendirmesi bir not olarak, “Gözlem, görüşme ve sözlü sunumlar”a ait değerlendirme bir veya daha fazla performans notu olarak kullanılacaktır.
40. Yılsonu geçme notu nasıl belirlenecek?
Birinci ve ikinci dönem yukarıda belirtilen notlar yılsonu başarı notunu oluşturacaktır.
